Toèna Boèna

Collecté en 1998 par IOA Sur la Commune de Ste-Geneviève-sur-Argence Voir sur la carte
J'apporte des précisions ou
je demande la traduction >

Introduction

De nombreux contes mettent en scène des simples d'esprit à qui il arrive de multiples mésaventures.

En Rouergue, cet anti-héros se nomme généralement Joan lo Bèstia, Joan lo Nèci, Tòni, Toèna ou bien encore Joan-Joan, c'est-à-dire Jean ou Antoine. "Toèna Boèna" s'inscrit dans ce cycle.

Au cours de nos enquêtes, nous avons eu la chance de croiser Antonin, formidable conteur et également musicien. Il tenait son riche répertoire de contes d'un sabotier (esclopièr) de Saint-Hippolyte, près d'Entraygues, venu travailler chez son père, dans le Cantal.

Ethnotexte

Antonin CHAMPAGNAC

né en 1913 au Cros de Ronesque (15), décédé en 2010.

Transcription

Occitan
Français
« Aquò èra una familha que avián un enfant pas tròp desgordit. S’apelava Toèna Boèna. Se rapelava pas de res. Sa maire lo gardava a l’ostau, li fasiá far qualquas comissions mès, quand anava far una comission li disiá :
“Repeta tot pel camin per çò que o oblidaràs !”
Un jorn, la maire voliá far una pompa e li caliá un melange de farina, alara li di(gu)èt :
“Anaràs al molin e diràs al molinièr que te dòne de farina de blat negre e de farina de froment.”
Li donèt dos saquetons.
“Cau que me'n mete tres ponhadas per sac. En partent, repeta tot pel camin, aval, per pas o oblidar…”
Alara se'n va pel camin :
“Tres ponhadas per sac… Tres ponhadas per sac… Tres ponhadas per sac…”
En sortent del vilatge, i aviá una granda bòria e èran en tren de semenar un grand camp. Lo patron agachava far sos òmes. El s’amena :
“Tres ponhadas per sac… Tres ponhadas per sac… Tres ponhadas per sac…
– Grand polisson, me soetas que a cada sac n’i aja pas que tres ponhadas ?”
Li te fot un escopetau e se'n va.
“Cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : “Carradas n’i aja !”
Toèna se'n tòrna partir :
“Carradas n’i aja ! Carradas n’i aja ! Carradas n’i aja !”
Pus en nalt, troba un entarrament. Portavan un grand òme que pesava, dins un grand cercueil. Se remplaçavan cada cent mèstres. L’altre s’amena :
“Carradas n’i aja ! Carradas n’i aja ! Carradas n’i aja !”
Paure enfant, li te fotèron un altre tustau…
“E cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : “Que lo Bon Dius te perdone !”
Tòrna partir :
“Que lo Bon Dius te perdone ! Que lo Bon Dius te perdone ! Que lo Bon Dius te perdone !”
Ne trobèt dos que anavan entarrar un can :
“Que lo Bon Dius te perdona !
– Espèci d’imbecille, vòls que lo Bon Dius perdone a un can ?
– E cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : “Atau menan las ròssas !”
Alara se'n va totjorn :
“Atau menan las ròssas ! Atau menan las ròssas ! Atau menan las ròssas !”
Aquí tròba una nòça. I aviá una nòvia polida, tanlèu que lo camin èra un bocin sale, l’atapavan, la portavan. Èran sèt o uèch per menar aquela nòvia. E l’altre que s’amena :
“Atau menan las ròssas !”
Paure monde, pausan la nòvia e li te foton un altre tustau…
“E cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : “Atau fasquan totas !”
Tòrna partir : “Atau fasquan totas ! Atau fasquan totas ! Atau fasquan totas !”
Arriba a-z-un altre pichon vilatjon, i aviá una granja que cramava. E el :
“Atau fasquan totas !”
Malurós, li te foton un altre tustau…
“E cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : “Que lo Bon Dius t’escantigue !”
E se'n va :
“Que lo Bon Dius t’escantigue ! Que lo Bon Dius t’escantigue ! Que lo Bon Dius t’escantigue !”
Ne'n tròba un altre que dempièi lo matin voliá alucar lo forn per far de pan e i podiá pas arribar. E el que fasiá :
“Que lo Bon Dius t’escantigue !
– A miladiu, ieu que soi aquí dempièi lo matin !
– E cossí cau dire donc ?
– Te cau dire : Fuoquet aquí per aquel trauquet !”
Tòrna partir :
“Fuoquet aquí per aquel trauquet ! Fuoquet aquí per aquel trauquet ! Fuoquet aquí per aquel trauquet !”
Enlai, ne tròba un que èra anat tombar las bragas. El s’amena :
“Fuoquet aquí per aquel trauquet !”
Li fotèt una patanada que acabèt de lo tuar. »

Pas de traduction pour le moment.

© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron

Localisation

Vous aimerez aussi...

En cours de chargement...