Lo lop e lo rainald

« Aquò èra del temps que las bèstias parlavan.
Lo lop èra pas bien desgordit mès lo rainald o èra mai.
Arribèt una granda annada de secada, que lo monde crebavan de fam, e aquelses dos atanben. Totes les anhelons èran mòrts, demoravan pas que de fedas vièlhas, apr’aquí. Lo monde las gardavan e aquò fa que lo lop crebava de fam. Lo rainald se desbrolhava encara coma podiá mès o disiá pas al lop. Aquò èra un grand coquin.
Un jorn, li fotèt pel cap de faire una fornilhièira. Caliá arrancar totas las glèvas ambe lo fessol, que lo travèrs penjava coma una tiuada. Aprèssa, caliá cramar aquelas glèvas e apelavan aquò de fornèls o de fornelons. E pièi, caliá escampilhar las cendres. Lo rainald aviá dich :
“Aquesta annada, crebam de fam mès te'n fagas pas que, l’annada que ven, aurem de tot, de blat, farem còire de las trufas a l’ai(g)a, paure enfant, aquí tornarem engraissar !”
Dins aquel vilatjon, la glèisa se tròba sus un puèg, en nalt, e metèron lo rainald coma campanièr.
Alara, parti(gu)èron ambe lo lop faire aquela fornilhièira.
Lo curat, aquesta annada, aviá de las abilhes que avián pas mau de mèu. Li passèt pel cap de ne metre una topina al cloquièr. Pensèt que se conservariá mai. Estent campanièr, lo rainald aviá dich al lop :
“Sabes que serai desrenjat sovent…”
E manquèt pas, tot d’un còp, se quilha :
“Ten, m’apèlan ! Cau anar far un batème.”
Quand arribèt amont, la glèisa èra pas clavada.
Tot drech al cloquièr, fot una bona lecada de mèu e tòrna partir tranquille. Tòrna arribar aval e lo lop :
“L’as fach, aquel batème ?
– Oui.
– T’an pas donat res ?
– O, degús dona pas res, aquesta annada !
– E aquel enfanton, cossí l’an apelat ?
– E ben l’an apelat Comencèmi !”
El, aviá començada la topina.
Aquò tenguèt atau un jorn o dos mès, pièi, lo rainald tornèt quilhar lo cap :
“Ten, m’an tornat apelar !
– Ai pas entendut !
– Entendes pas, ten, un altre còp ! Me cau partir, un altre batème !”
Mès lo lop di(gu)èt :
“Mès ieu entende pas jamai las campanas…
– A… Mès lo vent ven pas de biais e, pièi, aquí passa dessús, d’aicí, pòds pas entendre…”
Tòrna partir amont, fot una altra ventrada de mèu. Davalèt la topina al mièg. Quand tornèt arribar, lo lop li di(gu)èt :
“Alara, l’an batejat, aquel enfant ?
– Oui.
– Cossí l’an apelat ?
– Demiegèmi.”
Lo rainald atapa lo fessol, que aviá de la fòrça, lo lop susava sul margue.
Lo lendeman, lo rainald tòrna quilhar lo cap :
“Ten, tòrnan apelar !”
Lo lop li fa :
“Mès cossí aquò se fa que tu entendes e ieu entende pas ?
– Mès, cridan pro, deves venir sord !”
Al cloquièr, lo rainald acabèt la topina.
Lo lop l’agachava venir quand tornèt, aval :
“Aquò pòt pas anar quand mème, ieu, les òsses me traucan la pèl e el a una borra fina, manja ben quicòm endacòm !”
Lo rainald s’amèna e li fa :
“Vas pas ?
– O non, aqueste còp, crese que te vau manjar !
– Me manges pas, trobarem ben una combina per trobar per manjar ! I a de las trochas, aval, al riu. I a Baltazar que fa de panièrs, li vam anar panar un, te l’estacarai a la coa, ieu pescarai e, quand n’i aurà prossas, faràs un pete de trochas !”
Lo paure lop l’auriá embraçat ! Tot còp, lo rainald n’atapèt una e li fa(gu)èt :
“Agacha aquela s’es polida, te vas regalar tot ara !”
Mès el la manja, atapa una pèira e la met a la plaça dins lo panièr. Aquò durèt atau pendent tota la pesca, pardí. Aquò començava de pesar e lo lop li di(gu)èt :
“Sabes que aquò comença de tirar !
– Bon e ben nos cau montar sus la levada, aquí serem tranquilles.
– Mès, poirai pas !
– Mès ieu te vau ajudar !”
Lo lop pren vam, aquel paure nèci, mès la coeta petèt e lo panièr demorèt darriès. Se vira :
“O me'n as fach encara una altra ! Aqueste còp, te vau manjar !”
Lo rainald di(gu)èt :
“Me manges pas, i a las pastoressas que gardan las fedas, amont. An alucat un fuòc mès ara son partidas, despacha-te, i a lo panièr per manjar. Fialan e, ambe las estopas, te vau far una polida coa. En attendant, curaràs lo panièr !”
Lo lop se regalava. Lo rainald li di(gu)èt :
“Te cau te recuolar bèlcòp del fuòc, encara mai, encara mai…”
La coeta d’estopa pren fuòc e lo paure lop rostiguèt aquí. »