Jacquet (Joan lo Bèstia)

« I aviá una familha qu'avián un garçonet, l’apelavan Jacquet. Se rapelava pas de res. Son paire li disiá :
“Te respònde qu'aquel d'aquí jamai ataparà pas lo lop per la cua !”
Tot aquò que sabiá faire, anava gardar las fedas e, quand sonavan miègjorn, sabiá que caliá anar manjar. E tornava. Alèra, mès gardava dins un grand pasturau, aquò se gardava tot solet, las fedas. El demorava enç'amont a la cleda e puèi, quand sonavan miègjorn, partiá. Bòn.
E un jorn, èra anat gardar, totjorn dins lo mème pasturau, mès i aviá de fums, de brolhard. I vesiatz pas a tres mèstres. Mès, al cap del pasturau, aquí a la cleda, i aviá un gròs aure qu'aviá benlèu sai pas quanses de siècles d'existança e talament qu'èra tot crus, un gròs aure. Quand plòviá i se conhava dedins, pardí. Mès i aviá de plaça. Podiatz i conhar quatre o cinc personas dins aquel aure. I aviá una granda lucarna per dintrar. Aquò semblava una abitacion. Alèra mon Jacquet s'èra conhat dins l'aure.
Tot un còp, ve(g)èt arribar quicòm de borrut. Aquò veniá en recular.
Di(gu)èt :
“Aquò’s lo lop !”
Alèra l’atapa per la cua. E di(gu)èt, ço ditz :
“Me repròchan totjorn que jamai ataparai pas lo lop per la cua, lo vau menar a l'ostau.”
Lo mèna a l'ostau e se met a cridar en arribent :
“M'avètz totjorn dich que jamai atapariái pas lo lop per la cua, e ben uèi vos lo mène, l’avètz aquí !”
Alèra son fraire qu'aquò èra una canalhòta :
“E ben, aquò va bien, ne'n vam tirar partit. La setmana passada, nos estranglèt l’aret, avèm gardada la pèl, la li vam coifar dessús, bien cosuda, e deman lo menaràs a la fièira.”
Bon entendu.
Lo lendeman matin, mon Jacquet part a la fièira. I aviá la fièira pas luènh d'aquí.
Al fièirau, les merchands passavan :
“Oooo… Aquí n’i a un qu’es de premièira raça ! Aquel d'aquí, per exemple, aurà pas de mau a lo vendre !”
E en efèt, tot d'un còp s'amènan dos merchands, aquò èra dos fraires. L'agachan :
“Ooooo… Aquel d'aquí, lo cau crompar. Te respònde que nos enraçarà tot lo tropèl coma cau ! Quant ne volètz ?
– O ben, sai pas, quant me'n donatz ?”
I di(gu)èron la soma, sai pas quant. Pas mau pagat.
“E ben prenètz-lo !”
Alèra los autres lo prenon, fièrs e contents d'avure crompat un aret de premièira raça. Aquò èra quicòm ! Anèron biure un bon còp, mangèron, puèi finalament s'èran un pèu atardivats, e tòrnan partir.
Alèra, aquò èra entendut que lo devián gardar una setmana cadun, les dos fraires. Alèra, en arribent, l'ainat di(gu)èt :
“Bon, ieu vau començar de lo prene aquesta nuèch.
– Ben, ben, ben, vai-z-i.”
Èran plan fatigats. Lor tardava d'anar al lièch.
Lo meton dins l’estable de las fedas e parton al lièch tranquilles.
Lo lendeman matin, i tardava d'anar veire se las fedas l’avián acostumat.
Malerós ! Arriba aquí : totas las fedas estrangladas. Lo lop aviá tornada quitar la pèl e èra tornat en lop.
“Ooooo…, di(gu)èt, quan malur !”
Va quèrre son fraire e i di(gu)èt :
“A(g)acha de qu'es arribat…”
Alèra, van cercar una barra cadun. Di(gu)èron :
“Lo cau tuar que ’quò sia(g)a finit.”
En efèt, a fòrça d'i tustar dessús lo tuèron. Bojava pas plus.
Di(gu)èron :
“Aquò’s pas aquò mès Jacquet, aquò's un polisson, lo cau faire disparètre del país.”
Tòrnan partir, parton a la familha, aval. Di(gu)èron :
“Venèm cercar Jacquet e lo tornaretz pas veire !”
Tot lo monde se metèt a plorar. Enfin bon,çò qu'èra dich èra dich.
Lo conhan dins un sac e puèi se'n van.
Mès i aviá dos quilòmèstres a faire per arribar a-n-una ribièira que i aviá un grand gofre, o apelavan al Trauc Negre. Jamai degús n'aviá pas vist lo fons d’aquel gofre. Di(gu)èron :
“Lo vam anar traire aquí dedins, et puis…”
Mès que i a dos quilòmèstres a faire.
Avián fach un brave bocin de camin mès encara pas pro. Començavan d'èstre fatigats e passèron davant una aubèrja. Alèra escampan lo sac aquí e dintran dedins. Se foton a-n-una taula per biure, amai cassar la crosta un pèu.
En atendant, n'i a un autre que passa, qu'anava gardar las fedas, amb un tropèl de fedas. Vei aquel sac, aquí, li semblèt que quicòm bolegava dedins… O va veire. Per curiositat, lo desfa : un òme dedins ! Di(gu)èt :
“Mès paure òme, de qué fasètz aquí ?
– Me'n parlassiatz pas, ço ditz Jacquet, vòlon faire de ieu un evesque e ieu lo vòle pas faire !
– E bogre, sètz ben dificile ! Respònde que prendriái ben vòstra plaça !
– Òc ben, ben, còp sec, paure òme !”
Sòrt del sac e te conha l'autre dins lo sac. E l'estaquèt, amai solide ! Riscava pas res de sortir !
E alèra, aquò èra convengut que cambiavan de plaça mès li donava tot lo tropèl de fedas.
Mon Jacquet, tòrna prene las fedas e tòrna partir vas l'ostau.
Dins lo vilatge, tot lo monde èra atristat.
“An pres lo paure Jacquet, qu'èra tan brave, pecaire, lo tornarem pas veire…”
Tot un còp, mon Jacquet s'amèna ambe totas aquelas fedas.
Li di(gu)èron :
“Mès enfin, te cresiam dins l’autre monde !
– Amai i soi anat, ço ditz, mès dins l'autre monde, se vai escampar qualqu’un al Trauc Negre de vivent, tòmba sus un fièirau. Dins l'autre monde es fièira cada jorn. Alèra, ieu soi tombat sul fièirau de las fedas e tòrne menar tot aquò, s'ère tombat sul fièirau del cavalin, ma fortuna èra facha !” »