Lo conte d'Eloi

« Un còp, i aviá un òme que s’apelava Eloi. Èra un fabre de campanha e n’èra pas tròp riche, lo paure òme.
Alara tot ie se degringolava. La muralha de l’òrt ie tombèt, lo cledon atanben. La teulada de l’ostal s’enfonzava. Tot i arribava.
E dejà se descoratjava.
Trapèt un vesin e o ie contèt e ie diguèt :
“Sabes n’ai socí.
– Bò, ie diguèt, t’ensenharai un truc, veiràs qu’o t’aurà lèu petaçat. Te cal prene una pola negra e montas amont al cap del bòsc e veiràs que serà lèu aquí. Te cal far pacte ambe lo Diables.”
E ie fasiá pena aquò m’enfin… necessitat. Se decida a i anar.
E soguèt aquí lo Diables e ie diguèt :
“E de qué vòls Eloi ?
– E bò sabes ben !
– E non, bò sabi pas.
– E bò sabes ben !
– Anem, anem, vite que fa freg., ie diguèt lo Diables.
– E ben te dirài que la muralha de l’òrt es tombada, lo cledon atanben. Ai l’ostal que la teulada se demolís. Ai la femna que me cura la borsa. I a un perièr a l’òrt que los gusasses de dròlles me manjan totas las peras.
E voldriái que me faguèssas una borsa, veses, que quand l’auriái estacada degús poguèssa pas la destacar.
Voldriái que, quand qualqu’un monta sus aquel perièr, ne posquèssa pas davalar sens ma permission. E encara me caldriá un faudal de cuòr e, pertot ont se trapèssa lo faudal de cuòr, ieu soguèssi.
– E ben, ie diguèt, tot aquò te farai. Mès, al bot de dètz ans, seràs meune.
– E ben es entendut.”, ie diguèt.
Mès tot aquò, dins non pas res de temps, lo Diables bò agèt margat e l’ostal tornèt virar.
Aqueles enfants se fasián grands.
Mès dètz ans passan vite. Lo Diables soguèt lèu aquí.
Un matin, ie diguèt :
“Alara, Eloi, siás prèste ?
– E ben, ie diguèt, daissa me acabar de farrar lo chaval a-n-aquel paure òme aquí, apèi vendrai. D’aquel temps, se vòls, monta sul perièr aquí a l’òrt, manja, vai manjar una pera.”
E lo Diables l’escota.
Monta plan pel perièr.
D’aquel temps, Eloi, èra coquin, far calfar una barra de fèr roja e va, de per dejós, te burgava e lo Diables desapevava una pata, apevava l’autra e podiá pas davalar...
Alara, ie diguèt :
“Escota, paure enfant, daissa-me davalar e te dòni dètz ans de mai.”
Çò que soguèt dich soguèt fach. Lo daissa davalar e fot lo camp lo Diables.
Al bot de dètz ans de mai, – aquò passa quand mêmes –, los enfants s’èran faches grands, de grands galhards.
E un bon jorn, nòstre Diables se tòrna amenar.
Ie diguèt :
“E ben, siás prèste Eloi ?
– E ben òc, se vòls, anem nos’n.”
E se’n van.
E tot en faguent camin ensemble, Eloi ie diguèt :
“Jès, mès m’es estat dich que vos podiatz far grand grand coma aquel píbol.
– Òc, tot de suita, veiràs.”
Alara lo Diables s’estira, s’estira…
Eloi l’agachava de per dejós aquí.
Apèi, ie diguèt :
“M’es estat dich, ara, que vos podiatz far pichon pichon coma una mirga.
– Tot de suita, te farai veire.”
Se met coma un raton. Eloi aviá la borsa prèsta, sabes, clac !, lo te claus dedins.
La tanca.
Aquò sus l’esquina e cap a l’ostal.
Quand arribèt a l’ostal, èra content e ie crida als enfants :
“Tancatz pòrtas e portilhons que lo pòrti !”
E van a la botiga, fot aquò sus l’enclume e, un martèl cadun aquí, e tita tròc… Aquò sus las còstas, paure !, l’aplatiguèron coma una sardina.
Alara Eloi diguèt :
“Ara, sai que n’i en a un pauc.”
Dobrís la borsa, l’espandís aquí per la botiga, per tèrra. Bolegava pas ni pè ni pata.
Diguèt : “Ara, anem dejunar tranquilles.”
E se’n van.
Es que, quand tornèron de dejunar, se soguèt reviscolat, agèt fotut lo camp ? I soguèt pas pus. Mès enfin empacha pas que tornèt pas veire Eloi.
Alara Eloi venguèt vièlh vièlh…
Un bon jorn, decida de fotre lo camp.
Diguèt :“Ara n’i a pro.”
E decida de montar al Cèl.
Va davant las pòrtas de sant Pèire. E tusta a la pòrta del Cèl.
Sant Pèire i dòna un còp d’uòlh :
“Siás aquí, tu gus d’Eloi, as fach pacte ambe lo Diables, vai-te’n a l’Infèrn e que te prèssa !”, ie diguèt.
E... e…
Eloi, pardí, diguèt :
“Te vòlon pas aicí, te caldrà ben anar endacòm.”
Pareis que, per anar a l’Infèrn, fa en descendent.
Alara, descend cap a l’Infèrn. Lo Diables, que lo vei venir, se met a tancar aquelas pòrtas.
Èran de fèr, èran rolhadas. Pas moièn !
E quand arribèt aval, las pòrtas tancadas.
“À !, diguèt, me cal tornar montar issajar d’anar al Cèl.”
Alara d’aquel temps, tòrna amont al Cèl. Arribèt una autra arma que dintrava al Cèl e, darrèr ela, tòrna parlar a sant Pèire.
“Digatz, sant Pèire, permetètz que finte un bricon per la pòrta. Qu’es polit !”, ie diguèt.
E aviá lo faudal prèste e, clac !, lo geta enlà al mièg del Cèl.
E el soguèt ambe lo faudal e sant Pèire al galaup, en colèra, a las trossas, mès lo trapèt pas.
Quand sant Pèire èra aquí, lo faudal èra pus lènh amai el tanben.
E faguèron aquò un moment mès sant Pèire s’alassèt.
“E ben, ie diguèt, paure Eloi, se lai siás, demòra ie !”
Encara i es. Dempuèi es al Cèl.
Et voilà qu’ai finit.
Clic clac… »