Lo rol
Introduction
La vie des hommes du masuc, lo cantalés, lo pastre, lo vedelièr et lo rol était rude.
Le cantalés était le responsable, celui qui était le mieux payé. Il représentait le propriétaire de la montanha, avait la responsabilité du troupeau et de la fabrication du fromage. Il était respecté.
Les enfants étaient loués comme rols. Le rol était le plus jeune de l’équipe des montanhièrs. Il avait parfois moins de dix ans. Quand le cantalés n’était pas commode, le sort du rol n'était pas des plus enviables.
Ethnotexte
Henri MOLINIER
né en 1909 à Prades d'Aubrac
Transcription
Occitan
Français
« Tanponh que òm podiá córrer, caliá començar de gardar lo bestial a l'atge de cinc ans e mièg. Aquò èra pas gròs… E pièi fa(gu)ère aquò juscas a tretze ans. Comencère ambe mon pèra e pièi après, quand agère dètz ans, li aviá mas sòrres aquí, èrem prosses e caliá aprene a ganhar la vida, mès aquò èra a la montanha coma rol. Aquela annada, vesètz, me languissiái, sai pas cossí ne crebère pas… Manjave pas, de languison e pièi siaguère malaute. Aviam un pauc de lach, de pan… De forma, ne manjàvem pas. Aquò èra coma s'èra estat de poison.
Avái afar amb un cantalés, aquò èra un pòrc ! N'i a que èran convenables ambe los enfants e n'i a qu'aquò èra de piras creaturas. E ieu ère tombat sus un coma aquò.
El aviá un enfant per pastre e, quand ieu ère partit al trabalh, elses majavan aquò bon.
I voliái pas demorar e mon pèra :
“As volgut anar a la montanha, i te caldrà demorar !”
Se preniás l'abituda de quitar, pièi, la reputacion…
I me calguèt demorar. Ma mèra disiá ben que me tornariá pas lo(g)ar mès bon…
L'an d'après, lo 23 de mai, un vesin aquí qu'aviá una montanha ven trobar mon pèra e li di(gu)èt :
“Cal me laisses venir Enric per rol, un de Bòrn ven per cantalés.”
Ma maire di(gu)èt :
“Non, non, non ! Ai presa la resolucion que se tornariá pas lo(g)ar. Lo vòle pas lo(g)ar.
– Laissatz-lo venir, serà pas mal ! Solinhac amont de Bòrn maltreta pas los enfants !”
E se laissèt ganhar…
La prumièira annada, ganhave 200 francs per tot l'estiu. Aquela annada, me doblèron : 400 francs. Aquò saltava ! E i vau, pardí… Mès aquela annada, passère un bon estiu. Lo cantalés aviá pietat pels enfants. Jusca que mori(gu)èt, veniá de Bòrn far de comissions a Pradas e veniá biure un còp a l'ostal. Me disiá :
“Te fa(gu)ère pas perir, aquela annada !
– Non, non, non !”
E pièi pus tard, en 27 anère far vedelièr. Après, mas sòrres se maridèron e ieu demorère ambe mos parents aquí. E en 39 calguèt partir a la guèrra. »
Avái afar amb un cantalés, aquò èra un pòrc ! N'i a que èran convenables ambe los enfants e n'i a qu'aquò èra de piras creaturas. E ieu ère tombat sus un coma aquò.
El aviá un enfant per pastre e, quand ieu ère partit al trabalh, elses majavan aquò bon.
I voliái pas demorar e mon pèra :
“As volgut anar a la montanha, i te caldrà demorar !”
Se preniás l'abituda de quitar, pièi, la reputacion…
I me calguèt demorar. Ma mèra disiá ben que me tornariá pas lo(g)ar mès bon…
L'an d'après, lo 23 de mai, un vesin aquí qu'aviá una montanha ven trobar mon pèra e li di(gu)èt :
“Cal me laisses venir Enric per rol, un de Bòrn ven per cantalés.”
Ma maire di(gu)èt :
“Non, non, non ! Ai presa la resolucion que se tornariá pas lo(g)ar. Lo vòle pas lo(g)ar.
– Laissatz-lo venir, serà pas mal ! Solinhac amont de Bòrn maltreta pas los enfants !”
E se laissèt ganhar…
La prumièira annada, ganhave 200 francs per tot l'estiu. Aquela annada, me doblèron : 400 francs. Aquò saltava ! E i vau, pardí… Mès aquela annada, passère un bon estiu. Lo cantalés aviá pietat pels enfants. Jusca que mori(gu)èt, veniá de Bòrn far de comissions a Pradas e veniá biure un còp a l'ostal. Me disiá :
“Te fa(gu)ère pas perir, aquela annada !
– Non, non, non !”
E pièi pus tard, en 27 anère far vedelièr. Après, mas sòrres se maridèron e ieu demorère ambe mos parents aquí. E en 39 calguèt partir a la guèrra. »
Pas de traduction pour le moment.
© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron
Localisation
Vous aimerez aussi...
En cours de chargement...