Les tres rosièrs

« Una femna aviá tres enfants. E aquelses enfants, aquelses tres fraires s’aimavan bien e la maire les aimava bien atanben. E alara, abans de morir, lor donèt un rosièr a-n-a cadun, un chaval a-n-a cadun e un can a-n-a cadun. Cadun aviá un can, un chaval e un rosièr. E la maire lor di(gu)èt :
“Lo rosièr, quand veiretz una roèsa que fanarà a un rosièr e pas als altres dos, poiretz dire que aquel a quau aparten lo rosièr es en dangièr de mòrt !”
Alara bon, l’ainat se maridèt. Les altres dos èran pas maridats. L’ainat se maridèt. E se ressemblavan totes tres que l’òm podiá pas reconéisser lo qu’aquò èra.
Et voilà que les altres dos veguèron, que lo rosièr d’aquel que s’èra maridat, la roèsa se fanava. E les lors, las roèsas èran totjorn polidas. Alara di(gu)èron :
“Bon ! Es en dangièr !”
Alara lo capdet di(gu)èt :
“E ben escota, aquò’s a ieu a me’n ocupar ! Laissa far, vau anar veire de qué se passa.”
E se’n va chas la femna de son fraire. La femna cre(gu)èt qu’aquò èra lo siu òme que tornava. E li di(gu)èt :
“A ! Siás aquí ?
– Eh oui !
– Mès cossí aquò se fa que siagues pas dintrat la nuèch passada ?
– À ! li di(gu)èt, soi pas dintrat ! E cresiave èstre vengut, soi pas vengut ? Me’n rapèle pas !
– E non siás pas vengut ! Mès end èras anat ? Sabes pas end èras anat ?”
E li di(gu)èt :
“Mès pr’aquò se te rapèlas pas end èras anat aquò va pas melhor ! Èras anat veire aquel castèl, que i a dins lo bòsc !
– Ah ! Oui ! Oui ! Oui ! Oui ! Ah ! Si ! Si ! Me rapèle ! Me rapèle !” Bon.
E di(gu)èt :
“Voilà, mon fraire es a-n-aquel castèl, puisque voliá anar veire aquò e aquò’s aquí que…”
E pren son chaval e lo can, e se’n va al castèl. E en efèt en arribent al portau del castèl, trobèt lo chaval de son fraire. Estaca son chaval al ras de l’altre e dintra al castèl.
Li aviá una taula bien mesa, amb un polet sus la taula e tot, e una vièlha femna setada al pè del fuòc. E aquela femna li di(gu)èt :
“Ten ! Ai tombada ma pinche, vòls la m’amassar ?”
Alara amassa la pinche e la dòna a la femna.
“A mès, ten, apròcha-te un bocin de mai e met-la me pels pèus !”
E s’avança e tot, pop !, una trapa se duèrb e tomba a la cava. E a la cava i aviá dejà son fraire.
“À ! di(gu)èt, ai comprés, aquò’s aquí que siás tu !”
– Oui, mais, l'altre li ditz, i soi mès tu atanben ! Alara sai pas bien quau nos sortirà, ara !” Bon.
L’altre, lo lendeman matin, de qué vig ? Vig las doas roesas fanadas. Ditz :
“Aquò va pas melhor ara ! Se l’altre i es demorat, li me cau partir ! E ben anem-z’i !”
Mès el di(gu)èt :
“Vòle pas anar chas la bèla-sòrre per ce que a fòrça, se dejà mon fraire i es anat, saurà pas pus end n’es, aquela femna, e saurà pas me dire de qué i a !”
E di(gu)èt :
“Mès… en me passejent ai vist aquel castèl, vòle anar veire aquel castèl, veire de qué se passa a-n-aquel afaire !”
E se’n va al castèl.
E quand arribèt, en efèt, trobèt les dos chavals estacats a la grilha e i estaca lo siu. E dintra. E veguèt la taula mesa mès fa(gu)èt dintrar lo can amb el. Prenguèt lo can e diguèt al can :
“Tu faràs atencion, se te dise de gafar te caldrà gafar !”
Et bon, la vièlha femna pariu :
“Amassa-me la pinche ! Se la vòls pas amassar, laissa-la per tèrra. E vèni aicí, apròcha-te !
– Ieu m’apròche pas ! End son mes fraires ?
– Ò ! Tes fraires son endacòm que son très bien, te’n fagues pas per elses ! Se les vòls anar veire, i te pòde menar !
– Non ! Non ! Non ! Non ! Non ! I vòle pas anar ! Mès di(g)atz-me end son ?
– Ah ça o te dirai pas o te cau trobar tot sol ! Ieu, non…”
E di(gu)èt al can :
“Gafa ! Gafa ! Gafa !”
E lo can saltèt sus la bona femna e se metèt a gafar, a gafar. Alara la femna li di(gu)èt :
“Son aquí a la cava ; ten, la trapa es dubèrta, agacha !”
E di(gu)èt :
“Bon ! Aquò va très bien. Mès les vas far sortir d’aquí e tot de suita sinon lo can te tòrna gafar !”
E la femna fa(gu)èt sortir les dos fraires e, coma aquò, lo pus jove les ramenèt totes a l’ostau. E les rosièrs tornèron possar, tornèron florir. »

« Una femna aviá tres enfants. Aquelses enfants, aquelses tres fraires s’aimavan bien, la maire les aimava bien atanben. Abans de morir, lor donèt un rosièr a-n-a cadun, un chaval a-n-a cadun e un can a-n-a cadun. Cadun aviá un can, un chaval e un rosièr. La maire lor di(gu)èt :
“Lo rosièr, quand veiretz una ròsa que fanarà a un rosièr e pas als altres dos, poiretz dire que aquel a quau aparten lo rosièr es en dangièr de mòrt !”
Alara l’ainat se maridèt. Les altres dos èran pas maridats. Se ressemblavan totes tres que l’òm podiá pas reconéisser lo qu’aquò èra.
Les altres dos veguèron, que lo rosièr d’aquel que s’èra maridat, la ròsa se fanava. E les lors, las ròsas èran totjorn polidas. Alara di(gu)èron :
“Bon ! Es en dangièr !”
Alara lo capdet di(gu)èt :
“E ben escota, aquò’s a ieu a me’n ocupar ! Laissa far, vau anar veire de qué se passa.”
Se’n va chas la femna de son fraire. La femna cre(gu)èt qu’aquò èra lo siu òme que tornava. E li di(gu)èt :
“A ! Siás aquí ?
– Eh oui !
– Mès cossí aquò se fa que siagues pas dintrat la nuèch passada ?
– A ! li di(gu)èt, soi pas dintrat ! E cresiave èstre vengut, soi pas vengut ? Me’n rapèle pas !
– E non siás pas vengut ! Mès end èras anat ? Sabes pas end èras anat ?”
E li di(gu)èt :
“Mès pr’aquò se te rapèlas pas end èras anat aquò va pas melhor ! Èras anat veire aquel castèl, que i a dins lo bòsc !
– Ah ! Oui ! Oui ! Oui ! Oui ! Ah ! Si ! Si ! Me rapèle ! Me rapèle !”
E di(gu)èt :
“Mon fraire es a-n-aquel castèl, per que voliá anar veire aquò e aquò’s aquí que…”
Pren son chaval e lo can, se’n va al castèl. En efèt en arribent al portau del castèl, trobèt lo chaval de son fraire. Estaca son chaval al ras de l’altre e dintra al castèl.
I aviá una taula bien mesa, amb un polet sus la taula e tot, una vièlha femna setada al pè del fuòc. Aquela femna li di(gu)èt :
“Ten ! Ai tombada ma pinche, vòls la m’amassar ?”
Alara amassa la pinche e la dòna a la femna.
“A mès, ten, apròcha-te un bocin de mai e met-la me pels pèus !”
S’avança e tot, pop !, una trapa se duèrb e tomba a la cava. A la cava i aviá dejà son fraire.
“A ! di(gu)èt, ai comprés, aquò’s aquí que siás tu !”
L’altre li ditz :
“I soi mès tu atanben ! Alara sai pas bien quau nos sortirà, ara !”
L’altre, lo lendeman matin, de qué vig ? Las doas ròsas fanadas. Ditz :
“Aquò va pas melhor ara ! Se l’altre i es demorat, li me cau partir ! E ben anem-z’i !”
Mès el di(gu)èt :
“Vòle pas anar chas la bèla-sòrre per ce que a fòrça, se dejà mon fraire i es anat, saurà pas pus end n’es, aquela femna, e saurà pas me dire de qué i a !”
E di(gu)èt :
“Mès… en me passejent ai vist aquel castèl, vòle anar veire aquel castèl, veire de qué se passa a-n-aquel afaire !” Se’n va al castèl.
Quand arribèt, en efèt, trobèt les dos chavals estacats a la grilha e i estaca lo siu. E dintra. Veguèt la taula mesa mès fa(gu)èt dintrar lo can amb el. Prenguèt lo can e diguèt al can :
“Tu faràs atencion, se te dise de gafar te caldrà gafar !”
La vièlha femna pariu :
“Amassa-me la pinche ! Se la vòls pas amassar, laissa-la per tèrra. Vèni aicí, apròcha-te !
– Ieu m’apròche pas ! End son mes fraires ?
– Ò ! Tes fraires son endacòm que son très bien,te’n fagues pas per elses ! Se les vòls anar veire i te pòde menar !
– Non ! Non ! Non ! Non ! Non ! I vòle pas anar ! Mès end son ?
– Te dirai pas end son, te cau trobar tot sol !”
E di(gu)èt al can :
“Gafa ! Gafa ! Gafa !”
Lo can saltèt sus la bona femna e se metèt a gafar, a gafar. Alara la femna li di(gu)èt :
“Son aquí a la cava ; ten, la trapa es dubèrta, agacha !”
Di(gu)èt :
“Bon ! Aquò va très bien. Mès les vas far sortir d’aquí e tot de suita sinon lo can te tòrna gafar !”
La femna fa(gu)èt sortir les dos fraires e, coma aquò, lo pus jove les ramenèt totes a l’ostau. E les rosièrs tornèron florir. »