La camisa de la Ruscassona

« Qual se soven pas encara a Laguiòla de la vièlha Ruscassona que demorava per la carrièira del Valat ? Pas missanta femna, mès un bocin estacada. Lo paure Bèlmon, que tot Laguiòla amai Espaliu a conescut per èstre un brave farcijaire, agèt un jorn l’idèia de far rire lo monde als despens de la vièlha.
“Enfants, ço fasquèt, aquel matin a l’aubèrja del Cavavèsta, vos pòde dire que la Ruscassona es talament sarrada que cròmpa pas jamai cap de camisa.
– Pas possible, ço fasquèron les altres, e cossí fa ?
– Vos o dirai ben : pren de saca, ço fa Bèlmon, fa un trauc per passar les braces, aiquí avètz una brava camisa ! Li diu ben rasclar un pauc la pèl mès se'n desrusca pas per aquò !”
Degús dins l’aubèrja o voliá pas creire e disián qu’èra pas qu’una blaga.
“Pariatz tres quilòs de vin, ço fasquèt Bèlmon, e vos donarai la pròva. Aqueste ser-mème, trobatz-vos totes a nòu oras dins la carrièira del Valat.”
A l’ora dicha, entre nuèch e jorn, lo farcijaire que sabiá que la vièlha s’anava jaire de bona ora, mònta l’escalièr, traca-traca, tusta a la pòrta, la brandís en brament coma un ase :
“Ruscassona, Ruscassona, durbissètz vite, avètz lo fuòc a l’ostal, despachatz-vos !
– Ai Mon Dius, ço fasquèt l’altra, de qué m’arriba aiquí ? Laissa-me passar un cotilhon pel cap !
– Nani, nani, avètz pas léser ! Davalatz vite ! Tot brutla ! Dins un moment seriá tròp tard… Davalatz al galòp ! Ieu vos portarai las fruscas e vos vestiretz per la carrièira.”
La paura Ruscassona, esparu(g)ada, davala les escalièrs coma un can lebrièr, seguda de Bèlmon que portava un fais de toalhas, caracòs e cotilhons. Les clients de l’aubèrja, e ne mancava pas un, parti(gu)èron d’un esclafal de rire. La Ruscassona, coma aviá dich Bèlmon, èra plan en camisa, e sa camisa èra una saca… En efèt, posquèron legir, las letras èran pro gròssas sul davant “Grand moulin d’Albi, minot extra, poids-net 122 kilos 500.” Juste al mièg del ventre, un brave solelh s’espandissiá coma un cadran de relòtge. Darrès, al fons de l’esquina, la camisa portava “Cylindre à vapeur” amb una polida luna tan bèla que lo solelh de sul davant.
La Ruscassona comprenguèt ben que se fotián de ela e vos apromete que lor laissèt pas una sotisa a dire ! Mès Bèlmon aviá ganhat les tres quilòs de vin ! Amai aquel ser, a l’aubèrja de Cavavèsta, se'n buguèt quauques litres !
Aquela farça seguèt talament bona e plan reüssida que se'n parla encara tant a Laguiòla qu’a-z-Espaliu ! »