Las ròdas e las carrugas
Introduction
Beaucoup de métiers artisanaux, la plupart peu ou prou liés à l’agriculture, ont survécu jusqu’au XXe siècle, parfois depuis le Moyen Age. Les métiers du bois et du fer tenaient une place importante : fabres, rodièrs, fustièrs, menudièrs…
Le charron était appelé rodièr en occitan (ròda : roue).
Le Ségala a longtemps conservé l’usage des ròdas soquièiras sans bandage métallique et sans rayons. Il y avait aussi les ròdas boscassièiras et les ròdas bastardas.
Certains chars étaient fermés par des claies tressées en noisetier (vaissa) comme sur l’Aubrac.
Ethnotexte
Roger MARUÉJOULS
né en 1912 à La Capelle-Bleys.
Transcription
Occitan
Français
« Las ròdas èran de garric, lo boton de garric, las taulas de garric e, de còps, los riats, los fasiam ambe d’acacià.
Pel boton, copàvem un aure, lo clapàvem ambe l’acha e lo passàvem al torn, apèi, fasiam las mortairas.
Quand mon pèra venguèt aicí [La Capèla] per charron, aquò èra los òmes del vilatge que fasián virar lo torn amb una manivèla.
Caliá far las mortairas ambe lo taraire, a braces, e caliá davalar d’aplomb. Apèi, las caliá calibrar aquelas mortairas, aviam de gojas carradas per aquò, fasiam ambe la massa.
Apèi, fasiam bolhir lo boton pendent vint minutas. Caud, lo boès èra pus sople per li metre los riats. Las taulas e los riats, elses, èran secs.
Apelavan aquò de ròdas bastardas. Li aviá pas de ceucles. Las taulas fasián 18 sus 14 o 15 d’espessor. Èran de fau. Èra pus resistent, lo fau. Lo cintre se fasiá ambe lo cabaissòl. Metián una boissa dedins, un ais de grifol.
Mon pepè a ieu, lo pèra de mon pèra, fasiá coma aquò.
Quand voliam far una carru(g)a partiam al bòsc ambe la tòra e la rèssa e copàvem lo boès que nos caliá. Portàvem aquò a l’ostal e fasiam los timons. Desruscàvem de cada costat, fotiam un còp de cordèl per dire de los escairar a l’acha, clapàvem. Venián cap-ponchut. E apèi los desdoblàvem a la demanda. Apèi, fasiam los palses. Tot èra de garric. Los escairàvem ambe l’acha atanben. Aviam lo riflard. Lo riflard, a la diferença de la varlòpa a lo fèr bombat. Aquò n’avançava mai per far sautar las asclas. E apèi aviam de varlòpas. Apèi, fasiam las caramanhas que desdoblàvem a la demanda. Li aviá la perga, los timons, los jos de davant, lo cadeç, las caramanhas e los palses.
Las carru(g)as que fasiá lo pepè èran tressadas coma de panièrs. Fasiá pas que lo plancat en bas en pòsses, los costats èran tressats ambe de vaissa que rasclava. L’ai vist aquò. »
Pel boton, copàvem un aure, lo clapàvem ambe l’acha e lo passàvem al torn, apèi, fasiam las mortairas.
Quand mon pèra venguèt aicí [La Capèla] per charron, aquò èra los òmes del vilatge que fasián virar lo torn amb una manivèla.
Caliá far las mortairas ambe lo taraire, a braces, e caliá davalar d’aplomb. Apèi, las caliá calibrar aquelas mortairas, aviam de gojas carradas per aquò, fasiam ambe la massa.
Apèi, fasiam bolhir lo boton pendent vint minutas. Caud, lo boès èra pus sople per li metre los riats. Las taulas e los riats, elses, èran secs.
Apelavan aquò de ròdas bastardas. Li aviá pas de ceucles. Las taulas fasián 18 sus 14 o 15 d’espessor. Èran de fau. Èra pus resistent, lo fau. Lo cintre se fasiá ambe lo cabaissòl. Metián una boissa dedins, un ais de grifol.
Mon pepè a ieu, lo pèra de mon pèra, fasiá coma aquò.
Quand voliam far una carru(g)a partiam al bòsc ambe la tòra e la rèssa e copàvem lo boès que nos caliá. Portàvem aquò a l’ostal e fasiam los timons. Desruscàvem de cada costat, fotiam un còp de cordèl per dire de los escairar a l’acha, clapàvem. Venián cap-ponchut. E apèi los desdoblàvem a la demanda. Apèi, fasiam los palses. Tot èra de garric. Los escairàvem ambe l’acha atanben. Aviam lo riflard. Lo riflard, a la diferença de la varlòpa a lo fèr bombat. Aquò n’avançava mai per far sautar las asclas. E apèi aviam de varlòpas. Apèi, fasiam las caramanhas que desdoblàvem a la demanda. Li aviá la perga, los timons, los jos de davant, lo cadeç, las caramanhas e los palses.
Las carru(g)as que fasiá lo pepè èran tressadas coma de panièrs. Fasiá pas que lo plancat en bas en pòsses, los costats èran tressats ambe de vaissa que rasclava. L’ai vist aquò. »
Pas de traduction pour le moment.
© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron
Localisation
Vous aimerez aussi...
En cours de chargement...