Joan lo Bèstia
Introduction
De nombreux contes mettent en scène des simples d'esprit à qui il arrive de multiples mésaventures.
En Rouergue, cet anti-héros se nomme généralement Joan lo Bèstia, Joan lo Nèci, Tòni, Toèna ou bien encore Joan-Joan, c'est-à-dire Jean ou Antoine.
Le cycle de la foire est assez répandu. Celui de la jeune fille à séduire l'est beaucoup moins. Dans d'autres versions collectées la mère de Joan lui ayant conseillé de "gitar un còp d'uèlh a las filhas", Joan prélève des yeux sur des ovins morts et les jette aux jeunes filles qu'il désire séduire.
Son
Paul BRUDY
né en 1926 à Mont-Méjan de Saint-André de Vézines, décédé en 2019.
Transcription
Occitan
Français
« Joan, aquò èra un enfant que sa mèra èra viusa e demorava dins una bòria. Èran pas que eles dos ambe sa mèra. Alara sa mèra li di(gu)èt :
“Te caldriá anar a la fièira…”
Aquela fièira, aquò èra luènh.
“Te caldriá m’anar crompar d’agulhas per petaçar.”
Joan se'n va a la fièira e va crompar aquelas agulhas. En camin, calguèt cochar en rota, qu’èra nuèch. Cochèt dins un palhiá. Mès que, dins la palha, perdèt las agulhas, las trobèt pas !
Arribèt a l’ostal e di(gu)èt :
“Pecaire, ai perdut las agulhas…
– A…, di(gu)èt, sabes que siás bèstia, las te caliá penjar aquí a la pòcha !
– Lo còp que ven, ma mèra, lo farai…”
Lo còp d’après sa mèra di(gu)èt :
“Te caldriá anar a la fièira, tornar, e te caldriá crompar una relha per la charru(g)a.”
Alara anèt crompar aquela relha e sa mèra aviá dich que la caliá penjar a la vèsta, pengèt la relha a la vèsta…
Mès, quand arribèt a l’ostal, la vèsta seguèt tota estripada ! La relha aviá estripat la vèsta.
“A… mès, di(gu)èt, mès que siás bèstia, Joan, la te caliá fotre sus l’esquina alai amb una ficèla !
– Lo còp que ven, ma mèra, lo farai…”
Lo còp d’après, sa mèra li di(gu)èt :
“Te caldriá anar a la fièira crompar un pòrc. Te caldriá crompar un pòrc.”
Prenguèt una còrda e, aquel pòrc, pardí, l’estaquèt pel còl e lo pengèt darrèr l’esquina. Mès, quand arribèt a l’ostal, lo pòrc aviá crebat ! Lo pòrc seguèt mòrt.
Li di(gu)èt :
“A… mès que siás bèstia, siás pas capable de res, veja, paure Joan !
E ara, quand mème, siás a un atge que te caldriá te maridar, ara…”
Li di(gu)èt :
“E cossí vòls que fague per me maridar ?
– E ben te cal anar a la sortida de la messa, i a de filhas que passan, las agacharàs, li donaràs un còp d’uèlh a chacuna, per veire, ne causiràs una, una polida que te conven.”
Mon Joan va a la sortida de la messa e agachèt aquelas filhas. Mas que, aquelas filhas, quand lo vesián, passavan de l’autre costat ! Se viravan de l’autre band. Ne posquèt pas veire cap.
Se mèra li di(gu)èt :
“E ben, n’as causit una ?
– A non, totas se son viradas, m'an virat totas lo darrièr, n’i a pas cap que m’an volgut agachar…” »
“Te caldriá anar a la fièira…”
Aquela fièira, aquò èra luènh.
“Te caldriá m’anar crompar d’agulhas per petaçar.”
Joan se'n va a la fièira e va crompar aquelas agulhas. En camin, calguèt cochar en rota, qu’èra nuèch. Cochèt dins un palhiá. Mès que, dins la palha, perdèt las agulhas, las trobèt pas !
Arribèt a l’ostal e di(gu)èt :
“Pecaire, ai perdut las agulhas…
– A…, di(gu)èt, sabes que siás bèstia, las te caliá penjar aquí a la pòcha !
– Lo còp que ven, ma mèra, lo farai…”
Lo còp d’après sa mèra di(gu)èt :
“Te caldriá anar a la fièira, tornar, e te caldriá crompar una relha per la charru(g)a.”
Alara anèt crompar aquela relha e sa mèra aviá dich que la caliá penjar a la vèsta, pengèt la relha a la vèsta…
Mès, quand arribèt a l’ostal, la vèsta seguèt tota estripada ! La relha aviá estripat la vèsta.
“A… mès, di(gu)èt, mès que siás bèstia, Joan, la te caliá fotre sus l’esquina alai amb una ficèla !
– Lo còp que ven, ma mèra, lo farai…”
Lo còp d’après, sa mèra li di(gu)èt :
“Te caldriá anar a la fièira crompar un pòrc. Te caldriá crompar un pòrc.”
Prenguèt una còrda e, aquel pòrc, pardí, l’estaquèt pel còl e lo pengèt darrèr l’esquina. Mès, quand arribèt a l’ostal, lo pòrc aviá crebat ! Lo pòrc seguèt mòrt.
Li di(gu)èt :
“A… mès que siás bèstia, siás pas capable de res, veja, paure Joan !
E ara, quand mème, siás a un atge que te caldriá te maridar, ara…”
Li di(gu)èt :
“E cossí vòls que fague per me maridar ?
– E ben te cal anar a la sortida de la messa, i a de filhas que passan, las agacharàs, li donaràs un còp d’uèlh a chacuna, per veire, ne causiràs una, una polida que te conven.”
Mon Joan va a la sortida de la messa e agachèt aquelas filhas. Mas que, aquelas filhas, quand lo vesián, passavan de l’autre costat ! Se viravan de l’autre band. Ne posquèt pas veire cap.
Se mèra li di(gu)èt :
“E ben, n’as causit una ?
– A non, totas se son viradas, m'an virat totas lo darrièr, n’i a pas cap que m’an volgut agachar…” »
Pas de traduction pour le moment.
© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron
Localisation
Vous aimerez aussi...
En cours de chargement...