Lo jotièr, lo joatièr-barricaire-menusièr
Collecté en 1994 Sur les Communes de Castelmary, La Salvetat-Peyralès, Rieupeyroux, St-Salvadou, Villefranche-de-Rouergue Voir sur la carte
Introduction
Pour fabriquer les jougs, on faisait appel à un jougtier : lo jotièr ou joatièr.
Habituellement, le jougtier venait sur place pour fabriquer les jougs sur mesure. Il fallait tenir compte de la taille des bêtes (bœufs ou vaches) ainsi que de leur morphologie.
La redonda est l'anneau qui reçoit le bout du timon (pèrga). Celui-ci est maintenu par une cheville (cavilha, ataladoira) en acacia ou en buis (bois). Littéralement, redonda signifie ronde.
Las julhas sont les longes de cuir qui permettaient d'attacher le joug sur la tête des bêtes. Les frontaux sont appelés coissins.
Ethnotexte
Lucien FONTÈS
né en 1913 à Castelmary.
Transcription
Occitan
Français
« Los jos, los anava far sus plaça, jusca a Vilafranca, Riupeirós, Sent-Sauvador, un brave tròç de La Sauvetat.
Quand partissiá, partissiá per quinze, vint jorns. Preniá la pigassa e la rèssa. Preniá 25 francs.
Un còp, agèt paur al pont de L'Escairada. Coma passava – èra tard dins la nèit, pardí – portava un brave bocin d'argent e tot un còp se levèt un tipe de dins lo bartàs.
Lo miu paire diguèt :
“Atencion que la tèni, la pigassa !”
Lo tipe lo seguèt mès pas mai, sai qu'aquò èra un tipe qu'aviá begut un bon còp…
Los jos se fasián ambe de vèrnhe, de fau o de fraisse. Aquò èra coma voliá lo patron. Aquò èra lo talon de l'aure. Lo trabalhava verd, sec èra plan pus dur e caliá mai de temps per lo far. Verd, cada jorn fasiá un jo.
I aviá la mejana, las redondas per far passar lo timon del carri, quicòm per far passar las julhas que tombèsson pas sul copet de las vacas o dels buòus. Fasián un torn sus la bana, passavan davant lo front, tornavan passar aquí, fasián un autre torn sus la bana, tornavan passar sus lo front e se finissiá sus la bana. Après, lo cap julhièr veniá téner aicí.
Lo miu paire èra joatièr e barricaire. Pièi, lo temps qu'aviá, fasiá la menusariá. Fasiá de mòbles, anava far de pòrtas, anava far de plancats, anava far de fenèstras…
Per far las barricas, caliá de claus especialas per cada barrica. Las fasiá bravament bombadas, bombadas son de melhor lavar. Per las far bombadas, caliá far las dogas pus gròssas al mièg e pus primas al cap. Quand aviá tot, sonava los dròlles per li téner la barrica per la montar. Cada doga aviá son numèro. Aviá un cèucle de bòès, plaçava la darrièira doga, cachava e la barrica teniá. Après, fasiá un cèucle de fèrre e sarrava. Caliá d'aiga bolhida, de fuòc dins la barrica ambe las messorgas. Ambe l'aiga, caliá far tot lo torn e caliá sarrar de l'autre costat.
Caliá un jorn-e-mièg per far una barrica, plan. Caliá de castanhièr canin qu'aviá secat quatre o cinc ans. Cada an, caliá far de barricas, aicí, tot lo monde aviá de vinhas. »
Quand partissiá, partissiá per quinze, vint jorns. Preniá la pigassa e la rèssa. Preniá 25 francs.
Un còp, agèt paur al pont de L'Escairada. Coma passava – èra tard dins la nèit, pardí – portava un brave bocin d'argent e tot un còp se levèt un tipe de dins lo bartàs.
Lo miu paire diguèt :
“Atencion que la tèni, la pigassa !”
Lo tipe lo seguèt mès pas mai, sai qu'aquò èra un tipe qu'aviá begut un bon còp…
Los jos se fasián ambe de vèrnhe, de fau o de fraisse. Aquò èra coma voliá lo patron. Aquò èra lo talon de l'aure. Lo trabalhava verd, sec èra plan pus dur e caliá mai de temps per lo far. Verd, cada jorn fasiá un jo.
I aviá la mejana, las redondas per far passar lo timon del carri, quicòm per far passar las julhas que tombèsson pas sul copet de las vacas o dels buòus. Fasián un torn sus la bana, passavan davant lo front, tornavan passar aquí, fasián un autre torn sus la bana, tornavan passar sus lo front e se finissiá sus la bana. Après, lo cap julhièr veniá téner aicí.
Lo miu paire èra joatièr e barricaire. Pièi, lo temps qu'aviá, fasiá la menusariá. Fasiá de mòbles, anava far de pòrtas, anava far de plancats, anava far de fenèstras…
Per far las barricas, caliá de claus especialas per cada barrica. Las fasiá bravament bombadas, bombadas son de melhor lavar. Per las far bombadas, caliá far las dogas pus gròssas al mièg e pus primas al cap. Quand aviá tot, sonava los dròlles per li téner la barrica per la montar. Cada doga aviá son numèro. Aviá un cèucle de bòès, plaçava la darrièira doga, cachava e la barrica teniá. Après, fasiá un cèucle de fèrre e sarrava. Caliá d'aiga bolhida, de fuòc dins la barrica ambe las messorgas. Ambe l'aiga, caliá far tot lo torn e caliá sarrar de l'autre costat.
Caliá un jorn-e-mièg per far una barrica, plan. Caliá de castanhièr canin qu'aviá secat quatre o cinc ans. Cada an, caliá far de barricas, aicí, tot lo monde aviá de vinhas. »
Pas de traduction pour le moment.
© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron
Localisation
Vous aimerez aussi...
En cours de chargement...