Les jòcs de quilhas
Introduction
Le jeu collectif traditionnellement pratiqué en Rouergue, à l’occasion des fêtes ou bien le dimanche près de l’auberge, était et reste encore souvent le jeu de quilles.
Avant la codification du jeu de quilles de huit par le docteur Joseph Ayrignac (1874-1951) en 1912, codification ayant permis l'organisation de concours, il existait de nombreuses variantes : a ni far, al torn de quilhièr, al pè d’andèl, als quatre cantons, als quatre rebators, al jòc traucat…
La quille joueuse que l’on projette avec la boule est appelée quilhon ou bilhon.
L'andèl est un trépied de cheminée.
Ethnotexte
Léon BORS
né en 1922 à Paris (75).
Transcription
Occitan
Français
« I aviá nòu quilhas e lo quilhon, dètz quilhas.
Tustar ambe la bola, apelàvem aquò a pausa-quilha. Vos metiatz a dètz mèstres ambe lo quilhon.
Disiam : “Sièis quilhas a rebatre.”
Se tombàvetz sièis quilhas, aviatz lo drech de jo(g)ar ambe la bola al torn de quilhièr, de tustar ambe la bola dins las quilhas, e pièi fasiatz lo total.
Se n’aviatz de tombadas cinc ambe lo quilhon, e un altre cinc o sièis ambe la bola, aquò fasiá onze quilhas.
Per ganhar la partida, caliá que les dos candidats advèrses ne fa(gu)èsson autant.
Lo quilhon èra pas quilhat, nos serviam del quilhon per tombar las altras nòu quilhas. N’i aviá nòu de quilhadas.
Lo pè d’andèl, aquò consistava a tombar tres quilhas. Aquò representava un andèl. Alara caliá envoiar per exemple la quilha sus una e la bola sus una altra. Caliá tustar ambe la quilha finalament per ne far tombar una sus l’altra e la bola fasiá tombar la del fons. I aviá totas las quilhas, ne podiam tombar tantas que voliam mès caliá que las tres sia(gu)èsson tombadas.
Al torn de quilhièr, ambe las nòu quilhas, ne caliá tombar lo mai possible. Caliá tustar la premièira e la bola tot drech ne tombava altras doas o tres. Quand òm li reüssissiá, se tombava dètz quilhas facilament.
A ni far, aquò voliá dire : aquel que ni fasiá lo mai d’un còp ambe la bola. Tustàvem un còp. En general, èrem quatre, dos per dos. Alara n’i aviá dos que jo(g)avan, fasián metèm quinze quilhas, o dotze, o sièis, o quatre e, les altres dos, caliá que ne fa(gu)èsson mai. »
Tustar ambe la bola, apelàvem aquò a pausa-quilha. Vos metiatz a dètz mèstres ambe lo quilhon.
Disiam : “Sièis quilhas a rebatre.”
Se tombàvetz sièis quilhas, aviatz lo drech de jo(g)ar ambe la bola al torn de quilhièr, de tustar ambe la bola dins las quilhas, e pièi fasiatz lo total.
Se n’aviatz de tombadas cinc ambe lo quilhon, e un altre cinc o sièis ambe la bola, aquò fasiá onze quilhas.
Per ganhar la partida, caliá que les dos candidats advèrses ne fa(gu)èsson autant.
Lo quilhon èra pas quilhat, nos serviam del quilhon per tombar las altras nòu quilhas. N’i aviá nòu de quilhadas.
Lo pè d’andèl, aquò consistava a tombar tres quilhas. Aquò representava un andèl. Alara caliá envoiar per exemple la quilha sus una e la bola sus una altra. Caliá tustar ambe la quilha finalament per ne far tombar una sus l’altra e la bola fasiá tombar la del fons. I aviá totas las quilhas, ne podiam tombar tantas que voliam mès caliá que las tres sia(gu)èsson tombadas.
Al torn de quilhièr, ambe las nòu quilhas, ne caliá tombar lo mai possible. Caliá tustar la premièira e la bola tot drech ne tombava altras doas o tres. Quand òm li reüssissiá, se tombava dètz quilhas facilament.
A ni far, aquò voliá dire : aquel que ni fasiá lo mai d’un còp ambe la bola. Tustàvem un còp. En general, èrem quatre, dos per dos. Alara n’i aviá dos que jo(g)avan, fasián metèm quinze quilhas, o dotze, o sièis, o quatre e, les altres dos, caliá que ne fa(gu)èsson mai. »
Pas de traduction pour le moment.
© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron
Localisation
Vous aimerez aussi...
En cours de chargement...