Lo conte de La Clausa

Collecté en 2000 par IOA Sur les Communes de Brousse-le-Château, St-Jean-Delnous Voir sur la carte
J'apporte des précisions ou
je demande la traduction >

Introduction

Raymond a un talent incontestable de conteur.

Son

Raymond PAULHE

né en 1936 à La Clause de Saint-Jean Delnous.

Transcription

Occitan
Français
« Un jorn, lo tonton… Lo tonton Riquet, sabes, aquel que èra missant aquí, que un jorn venguèt e fa(gu)èt talament de canssèrgues a la mamà que ne plorava !
E ben lo tonton Riquet venguèt e voliá me dire bonjorn. Ieu li di(gu)èri bonjorn. Li trapèri la man, mès la brandi(gu)èri, mès la brandi(gu)èri, mès la brandi(gu)èri talament, aquela man, que se desmarguèt.
Alara la trapèri e la gitèri sus la teulada.
Mès que lo tonton cridava, cridava :
“Al secors ! Al secors ! M’a arrabat lo braç !” 
Quand entendèri aquò, me sauvèri, agèri paur.
Qual sap, los gendarmas tanplan m’aurián claus !
Alara me'n anèri, davalèri pels prats, pels prats, pels bòsces e me'n anèri al fons del bòsc aval.
E aval li aviá una vièlha barrica. Li me clau(gu)èri dedins e esperèri.
Di(gu)èri :
“Aquí me vendràn pas cercar.”
La nuèch arribèt e, tot en un còp – ieu dormissiái pas – tot en un còp, entendèri quicòm que virava al torn de la barrica. Li aviá quauqu’un que marchava tot lo torn de la barrica.
“Qual sap, qual sap qual es ?”
Ambe lo det, butèri la bonda, tot doçament, tot doçament, tot doçament. La bonda tombèt sus l’èrba, s’entendèt pas. E, sul còp, entendèri pas mai de bruch. Apièi aquò tornèt començar. Quauqu’un marchava al torn.
Tot en un còp, entendèri quicòm que reniflava al trauc de la bonda. Respiravi pas mai. Escotavi.
Aquò èra un lop. Agachèri pel trauc e vegèri dos uèlhs que m’agachavan. Lo lop tornèt avançar lo nas e, ambe las patas, gratava la barrica.
“A..., di(gu)èri, se la barrica peta siás flambat !” 
L’autre èra aquí que passava lo nas pel trauc. Ieu recuolavi. El sentissiá al trauc.
Tot en un còp, pensèri :
“Mès aquelas bèstias pareis que crentan del nas.”
Trapèri una espitla qu’aviái aquí per la vèsta, e quand dintrèt lo nas pel trauc de la bonda, pim !, li te piquèri lo nas. Fotèt un giscle ! E entendèri pas res plus. Ni mai cresi pas que so(gu)èsse partit !
Lo matin, dobri(gu)èri la barrica, agachèri, lo lop èra estirat per tèrra. L’aviái tuat en li piquent lo nas.
“A…, di(gu)èri, e ben aqueste còp anam trapar la pèl del lop, pareis que val d’argent aquò, deman es mercat, lo prendrai a la fièira, veirai ben !”
Escorguèri lo lop, prenguèri la pèl, dintrèri a l’ostal tot doçament… I aviá pas… Los gendarmas èran pas venguts, m’avián pas cercat… Sabi pas de qué s’èra passat amb aquel braç, n’entendèri pas mai parlar.
E, lo lendeman, anèri a la fièira. Anèri a la fièira a Requistar. Mès que totes la me volián, aquela pèl de lop. Èra polida ! Ne trapèri, me rapèli pas, benlèu tres o quatre pèças, tres o quatre pistòlas, o sai pas, me rapèli pas.
Di(gu)èri :
“Amb aquel argent – n’aviái enveja d’avure de cans de caça – vas prene de cans de caça.”
Ne vegèri aquí dos de polits. A…, los donavan presque ! Te prenguèri aqueles dos cans. Èran polits, èran blancs e negres, e un briat pi(g)açats ambe de rossèl. Los prenguèri, estacats amb una ficèla, montat sus mon ase, e tornèri cap a l’ostal.
En passent al Ròc-Blanc, li aviá un camp de caulets. Aqueles cans senti(gu)èron quauque lapin que èra passat aquí, te sautan pels caulets, et allez,japas que japaràs. E sentissián… E bolegavan aqueles caulets.
Lo vesin ausi(gu)èt aquel bruch, arribèt, èra un briat sord, aviá pas compres de que se passava, e se metèt a cridar :
“E, para aquelas cabras que me manjan totes los caulets !”
Ieu li di(gu)èri :
“Mès, paure òme, las cabras an sautat, m’an descapat, se las volètz, las vos vendi !
– E ben, quant ne vòls ?
– E ben, quinze pistòlas.
– E ben las as aquí ! Ten, vèni ! Anam beure un còp, te balhi las quinze pistòlas e gardi las cabras !”
Es coma aquò que amassèri quinze pistòlas.
Mès que tornavi partir a l’ostal e di(gu)èri… Jamai aviái avut tant d’argent, jamai tantas de pèças.
Di(gu)èri :
“Qual sap de qué ne vas far, de qué ne vas far d’aquelas pèças, i a de volurs de còps que i a…” 
Alara t’agèri una idèia.
M’arrèsti darrèr lo bartàs, a un airal plan rescondut, sortissi las pèças, lèvi la coeta de l’ase e, òp !, las i te compti :
“Una, doas, tres, quatre, cinc, sièis, sèt, uèch, nòu, dètz… ”
E juscas a quinze.
Tòrni baissar la coeta, tòrni montar sus l’ase, e me'n vau.
Mès que, d'abans d’arribar a l’ostal, tot en un còp l’ase se fot a petar. E cada còp que petava, tin !, endendiái quicòm que tombava pel camin.
Vite, sautèri per tèrra e me metèri a amassar las pèças.
E l’ase que contunhava : un pet, un sòu, un pet, un sòu…
E ieu fasiái : un pet, un sòu, a la pòcha ; un pet, un sòu, a la pòcha…
Quand agèri comptat las quinze, me tornèri levar, tornèri montar sus l’ase mès que lo vesin aviá vist e me di(gu)èt :
“Ont es qu’as trobat aquel ase que fa de pèças coma aquò ?
– Oooo, paure, un ase coma aquò se'n tròba pas maites. N’i a un briu que l’ai ! Mès lo noirissi talament plan que cada matins me fa quinze pistòlas.
– A ? E lo vendriás pas ?
– Lo vendriái pas, lo vendriái pas… Mès te rendes compte ! Quinze pistòlas cada matins !
– E ben te'n balhi cent pistòlas !
– Aquò’s coma vòls.
– Se lo vòls, a cent pistòlas, te preni l’ase.
– E òc, mès te cal far atencion que quand cambiarà d’estable, tanplan ne farà pas tantas.
– Te preni l’ase a cent pistòlas !
– Coma volràs !
– E ben…”
Es coma aquò que, amb un ase que cagava pas que de mèrda, agèri cent pistòlas. »

Pas de traduction pour le moment.

© Tous droits réservés Institut occitan de l'Aveyron

Localisation

Vous aimerez aussi...

En cours de chargement...